Heterojen Homojen Karışımlar
Karışımlar ( ÇÖZELTİLER)
-Saf ve homojen maddelerdir .
-En küçük yapı taşları atomdur.
-Elementler hiçbir yöntemle kendisinden başka madelere ayrıştırılamazlar. Kimyasal ve fiziksel yollarla daha basit parçalara ayrıştırılamaz.
-Tabiatta oda sıcaklığında üç halde de bulunur.
•Elementlerdeki atomlar tek çeşittir.
•Elementler saf maddelerdir.
*Erime ve Kaynama noktaları sabittir.
Elementlerin sembolleri Latince ve yunanca isimlerinin ilk harfidir. Birinci harf büyük ikinci harf ise küçük yazılır.
Tablo şeklinde birkaç elementin Türkçe Adı Latince Adı Sembolü oluşturulur.
Elementler sembollerle gösterilir dedik ama sembollerden o elementin atomik mi moleküler yapıda mı olduğunu anlayamayız.
Moleküler yapıda olan elementler formüllerle ifade edilir.
Örnek : Şu anda soluduğumuz hava oksijen molekülüdür bunu O2 formülü ile ifade ederiz
Örnek:
Element Adı Sembolü Formülü
Oksijen O O2
Hidrojen H H2
İyot I I2
Demir Fe -
Kalsiyum Ca -
Bileşikler: İki veya daha fazla elementin bir araya gelmesiyle oluşan saf maddelerdir.
Bileşikler farklı cins atomlardan oluşur.
Bileşiklerin yapı taşları moleküllerdir.
BİLEŞİK
|
Saftır.
|
Erime noktası sabittir.
|
Kaynama noktası sabittir.
|
Öz kütlesi sabittir.
|
Daima homojendir.
|
Kimyasal yollarla ayrışır.
|
Bileşenlerinin özelliklerini taşımaz.
|
Bileşikler formüllerle gösterilir.O—O
Örnek:
Bileşiği oluşturan Elementler Bileşik Adı Formülü
H ve O Su H2O
Na ve Cl Tuz NaCl
C ve O Karbondioklsit CO2
* * Ca(CO3)2 bunuda siz söyleyin
Okula çeşitli ambalaj kutuları götürüp içeriklerine baktırılır.
Elementin dilinden okutulur.
Etkinlik 10 yaptırılır.
Soru: Aş hangileri bileşiktir?
I-Su II-Karbon III-Hidrojen IV-Şeker
Soru: A h elementlere ait değildir?
A)Sembollerle gösterilir
B)Erime ve kaynama noktaları sabittir
C)En küçük yapı taşı atomdur
D)Kimyasal veya fiziksel yöntemlerle daha basite ayrışmaz.
2-ATOMUN YAPISI:
Cisimlerin sürtme ile elektriklenmesi madenin iç yapısı ile ilgilidir. + - çeker
Madde, atom adı verilen taneciklerden oluşur.
Atom bir elementin özelliklerini gösteren en küçük parçası(yapıtaşıdır). Gözle görülmezler.
Benzetme: Bir kağıdı 2 2 2 2 2 2...... bölelim. Bu bölme sonsuza kadar sürmez , öyle bir zaman gelir ki madde daha küçük parçalara bölemeyiz bu taneciğe Latincede bölünmez anlamına gelen atom denir.
Katman =Yörünge=Enerji düzeyi=PERİYOT
|
Buna göre çekirdek yükü proton yüküne eşittir.ve pozitiftir.
Peki proton nötron ve elektron nelerden yapılmıştır?
Yanıt: Kuark
|
Atomun yapısında proton (p+), nötron(n0) ve elektron(e-) bulunur. Proton ve nötron atomun çekirdeğinde yer alır. Elektron ise çekirdek etrafında dolanır.
ElementàAtom àElektron(e)
à Proton(p)
à Nötron(n)
Çekirdek:Atomun merkezini oluşturur. P ve n buradadır.
***Peki Bütün atomlardaki proton, nötron ve elektronlar aynı ise nasıl oluyor da çok çeşitli elementler oluşuyor.
Protonlar: Elementin tüm özellikleri belirleyen protondur.Proton sayısı değiştiğinde elementin türü,kimliği ve tüm özelliği değişir.”p” harfiyle gösterilir. Pozitif yüklüdür. 1H àHidrojen 3LiàLityum oluyor.
Elektron:”e” harfiyle gösterilir. Elektronlar gelişi güzel yörüngelerde bulunamazlar.
Elektronlar sürekli çekirdek etrafında çok hızlı döndüklerinden e çekirdeğe düşmezler, ayarıca çekirdek tarafından çekildiklerinden dışarıya fırlamazlar. Proton ve nötronlar daha az hızlı dönerler.
*P n ve e kütleleri şöyle karşılaştırılabilir
Parçacık yük Kütlesi
proton +1 1br
Nötron 0 1br
Elektron -1 1/2000 br =0,0005
Elektronun kütlesi proton ve nötronun kütlesi yanında çok çok küçük olduğundan e kütlesi ihmal edilir ve atomun kütlesi çekirdekte toplanmış sayılır.
***Nötr bir atomda p=e
Atom Numarası(A.N=Z):Atom çekirdeğindeki toplam proton sayısına AN denir.
O halde AN=p=e=çekirdek yükü
Kütle Numarası:Atom çekirdeğindeki proton ile nötron sayısı toplamına denir. KN=A ile gösterilir. Kütle numarasına nükleon sayısıda deniliyor.
KN=p+n
KN=Nükleon sayısıdır.
ANAHTAR
Kütle Numarası Yük(Değerlik)
Nötron Sayısı(NS)
Proton Sayısı Elektron Sayısı
(Atom Numarası)
*Yük ile e toplamı bize p verir.
*p ile n toplamı bize KN veririr.
*KN dan p çıkarılırsa n verir. KN dan n çıkarırsak p verir.
*Yük=p-e dır.
ÖRN: Ca+2 için e, n sayısı kaçtır?
ÖRN: Kütle numarası 58 nötron sayısı 31 olan nötr atomun elektron , proton ve atom numarası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
31 Ca iseAN= p=e=27
p= 27
SORU:X+4 iyonun elektron sayısı 18 , nötron sayısı 20 ise X atomunun kütle numarası kaçtır?
20 à 4222X+418 olur.
Soru: 7N10 elementi için KN=14 ise n=? ve Yük=?
Peki elektronlar katmanlara nasıl yerleşir? Bir atomda 7 tane katman vardır.1.2.3..... veya KLMN...ile ifade edilir.
****Elektronlar katmanlara (yörüngelere) yerleşirken 1. katmandan başlayarak(çekirdeğe en yakın) en dıştaki katmana doğru sırayla yerleşir. Örnek:Flor p=9 n=9 e=9 şöyleki
1.katmana en fazla 2e
2.katmana 8e
3.katmana 18e (Son yörüngede ise daima 8e bulunur)
Şöyleki:2 8 8 8 elektron dizilişi vardır.
Buda 2n2 ile bulunur.
S149 görelim...
Ahmet EKENEL
Fen ve Teknoloji Öğretmeni